Cinsel Terapi Nedir?
Cinsel terapi; bireylerin cinsellik alanında duygusal ve davranışsal sorunlarının çözümünü, cinsel ve ruh sağlıklarının geliştirilmesi ve korunmasını amaçlayan tekniklerin genel adıdır. İşlev düzensizliklerinden dolayı bozulan ruhsal dengeyi sağlamak, yeniden cinsel eğitim vermek, düşünce ve duygu alışverişi kurmak, çiftlerin veya bireylerin kendilerini tanımalarını sağlamak, cinsel çatışmaları çözümlemek, bu çatışmalardan doğan kaygı ve gerginlikleri azaltmak, çiftler arasındaki ilişkileri iyileştirip olgunlaştırmak için kullanılan tüm teknik ve yöntemlere cinsel terapi diyebiliriz.
Cinsel terapist; cinsel terapi yapan; bireylerle, gruplarla, çiftlerle ya da ailelerle onların cinsel ve ruhsal sıkıntılarına çözüm getirmeleri için işbirliği içinde çalışan kişilerdir. Doktor, psikolojik danışman, psikolog veya sosyal hizmet uzmanı gibi ruh sağlığı profesyonelleri cinsel terapist olabilirler.
Danışan ve terapist arasında karşılıklı ilişki ve iletişimi kullanan bir takım uygulamaları içeren cinsel terapide dolaylı olarak cinsellikte iyilik sağlamaya çalışılır ve çiftlerin yatakta performans seyircisi olmaları sağlanır.
Psikoterapi Nedir?
Psikoterapi danışana telkin, ikna, davranışı ve kişiliği değiştirme yolları ile yardım ve iyileştirme demektir. Yapan kişilere “terapist”, alan kişiye “danışan” denilir.
Cinsel terapi programı, cinsellik alanında kendini geliştirmiş, eğitim almış ve vaka tecrübesi olan sağlık profesyonelleri tarafından uygulanabilir.
Terapi süreci danışanların cinsel sorunlarını ve bunların temelinde yatan kişisel deneyleri anlamalarını, kendi sorunlarının kaynağına inmelerini ve bu şekilde kendi kendilerine yardımcı olmalarını sağlar.
Cinsel terapiye ihtiyacı olanlar genellikle çocukluk döneminde kişilik gelişiminde aksaklıklar yaşayan ve erişkin dönemde de içlerinde bu izleri taşıyan kişilerdir.
Cinsel terapiye başvuran çiftlerde davranışçı ve bilişsel psikoterapi, çift terapisi ya da evlilik terapisi teknikleri birlikte kullanılmalıdır. Bu sayede en yüksek başarıya ulaşılır.
Cinsel terapiye başlamadan önce danışanlara çok yönlü multidisipliner bir muayene, tetkik ve değerlendirme yapılmalıdır.
Cinsel soruna yol açan faktörler tespit edildikten sonra çifte cinsel terapi uygulanabiliyor, nefes ve gevşeme egzersizleri öğretiliyor. Kadın ya da erkeğin iç dünyasında bastırılmış olan ruhsal çatışmalar ön planda ise tıbbi tedaviyle birlikte yoğun bireysel psikoterapi öneriliyor.
Seanslar esnasında edinilmesi sağlanan yeni bakış açısının gerçek cinsel hayata nasıl aktarılacağı konusunda danışanlara “ev ödevleri” verilir.
Danışanların özgün sorunlarına ve çiftlerin kişilik özelliklerine uygun ev ödevlerine örnek olarak; vajinismusta vajinanın kasılmasını engelleyici kademeli ödevler, erken boşalmada, boşalma kontrolünü sağlayan ödevler, cinsel istek düzensizliklarında ise isteği artırıcı ödevler vb. verilebilir. Çünkü danışanların cinsel sorunlarını analiz etmesi bu sorunlarını çözdükleri anlamına gelmez. Sorunlar esas olarak cinsel egzersizler, mastürbasyon veya fiili cinsel ilişki içinde çözümlenebilir.
“Cinsellikte 10 Altın Kural”
Konuşmak,
İdeal ortam,
Dokunma ve okşama
Aşk oyunları,
Ön sevişme,
Kendini tanıma ve kendinle barışık olma,
Güven,
Partnere karşı sevgi ve saygı,
Rahatlık ve gevşeme,
Utanç duygusundan kurtulma.
Cinsel terapide danışanların yukarıdaki 10 altın kurallara göre cinsel yaşantıları gözden geçirilir. Nerede eksiklik veya sıkıntı varsa o madde üzerinde daha uzun süre durulur. Sonuçta; cinsel haz vererek veya alarak uyarılmayı öğrenme, erotik materyaller ile cinsel arzuyu ve tutkuyu besleme, yatak odası dışında da hoş, nazik veya sevecen olabilme, cinsel terapide sürecinde danışanlara öğretilmektedir.
Cinsel Terapilerin Gelişim Öyküsü
Cinsel terapilerin gelişimi cinsel işlev düzensizliklarına yaklaşım biçimleri, tedavi şekilleri, tedaviden alınan sonuçlar ve sorunların kaynağına bakış açısına göre üç dönemde ele alınabilir:
1-Geleneksel Cinsel Terapi: Bu dönemde tedavide psikoanalitik yöntemler kullanıldı. Cinsel sorunun ruhsal ve insani kaynaklarına inmeye çalışıldı. Tedavinin odağında birey vardı.
2-Masters ve Johnson Dönemi: Bu dönemde tedavide cinsel işlev düzensizliklarının türüne özgül teknikler kullanıldı. Cinsel sorunun dış belirtilerini giderme yoluna gidildi. Tedavinin odağında sorunlu çift ve çiftin ilişkileri yer almıştır. ABD’de Masters ve Johnson, İngiltere’ de ise Martin Cole tarafından uygulamalı bedensel cinsel terapi bu dönemde ortaya atılmıştır. Bu tür cinsel terapi genellikle 2-3 haftalık bir programdan oluşmaktadır.
3-Modern Cinsel Terapi: Bu dönemde cinsel terapistlerin bireysel psikoterapi ve aile terapileri konularında da deneyimli olmaları gereği ortaya konulmuştur. Ayrıca üroloji, jinekoloji, psikiyatri, nöroloji, halk sağlığı, endokrinoloji gibi farklı disiplinlerin ortak sorumluğu da vurgulanmıştır. Tedavinin odağında duruma göre hem birey hem de sorunlu çift vardır.
Cinsel Terapide Genel İlkeler
Cinsel terapinin ilk görüşmesinde cinsel birleşme yasaklanır. Bu sayede çiftlerin cinsel birleşmenin kaygısı olmaksızın yakınlık ve haz almaları hedeflenir.
Ayrıntılı bir cinsel öykü alınır.
Eşduyum yani empati yapabilmek, ilgilenmek karşı tarafı anlamak ve tanımak için gereklidir.
Yan tutmamak ve yargılamamak cinsel terapide çok önemlidir.
Öğrenme becerileri, eğitim, destek, öneri ve iç görü üzerinde çalışılır.
Esnek olmak, basma kalıp kural ve uygulamalara bağlı olmamak gerekir.
Danışanlara gerçekte hasta olanın cinsel ilişki olduğu ve bireylerin hasta olmadıkları yönünde telkinde bulunulur.
Cinsel Terapide İlk Görüşme
İlk görüşmeler çok önemlidir. Tam bir değerlendirme yapılmalıdır. Terapist, önce danışanlarla ayrı ayrı görüşür. Bu görüşmelerde, geçmiş cinsel yaşam özellikleri, mastürbasyon, eşli cinsel etkinlikler, ilk cinsel birleşme deneyimi, sürekli cinsel ilişkiler, kişinin yaşam boyu cinsel yanıtları açısından incelenir. Bireylerin genel sağlık durumu, geçirilmiş veya sürekli hastalıkları, kullandığı madde ve/veya ilaçlar sorgulanır. Sonra, cinsel sorunun ne zaman ve ne şekilde başladığı, nasıl değişiklikler gösterdiği, o güne kadar olan tedavi girişimleri ve bunların sonuçları incelenir. İlk görüşmede danışanlar ve terapist arasında güven duygusunun gelişmesi terapinin devamı ve başarısı açısından çok önemlidir.
Cinsel Terapi Teknikleri
1-Davranışçı Teknikler
Cinsel yanıtı anlamak için cinsel eğitim ve cinsel bilgilendirme konularını da içeren cinsel danışmanlık,
Performans kaygısını azaltmak, partnerin cinselliğini öğrenmek,
cinsel birleşme dışındaki cinselliğe odaklanmak, iletişimi artırmak için duyumsal keşif,
Kendi cinselliğini öğrenmek ve kaygıyı azaltmak için kendini uyarma yani mastürbasyon egzersizleri,
Kaygının azaltılması için nefes, gevşeme ve rahatlama egzersizleri,
Özellikle erken boşalmada uygulamak için dur-başla tekniği,
Daha ileri davranışçı yöntemler.
2-Bilişsel Teknikler
Zihni meşgul eden düşünceleri uzaklaştırmak,
cinsel haz ve yakınlığa odaklanmak için duyumsal keşif veya zihinsel odaklanma,
Sistematik duyarsızlaştırma tekniği,
Anksiyetenin azaltılması için düşünce durdurulması veya dikkatin başka yöne çevrilmesi,
Cinsel tutumların yeniden uyarlanması.
3-Çift Terapisi Teknikleri
Duygusal ilişkilerde altta yatan işlevsizliği tanımak için çiftlerin iletişimine yardım etme ve iletişimin artırılması,
Yakınlığın artırılması,
Çatışmaların çözümü,
İlişkideki diğer sorunlu konuların çözümü.
4- Bireysel Psikoterapi Teknikleri
Cinsellikle ilgili kendilik imajının değişimi,
İkna,
Cinsellik ve/veya yakınlık ile ilgili ikili duyguların çözülmesi,
Telkin,
Eşle ilgili ikili duyguların anlaşılması,
Empati,
İtiraf,
Depresyon veya anksiyetenin tedavisi,
Güvenceler verme vb.
5-Diğer
Cinsel öykü yazma tekniği,
Bibliyoterapi yani danışana yararlı olabilecek kitap, cd vb. önerme,
Grup toplantıları,
Flört dönemini yeniden yaşama,
Hipnoz,
Atılganlık eğitimi,
Ayıp sözler ve eylemler tekniği,
Narkosentez vb.
Cinsel Terapi Kaç Seans
Genellikle ortalama 10 seanslık bir tedavi programı hazırlanır. Fakat cinsel terapinin süresi ve gidişi terapiste ve kuramlara göre değil, danışanların gereksinmelerine göre ayarlanır. Bu nedenle süreler uzayabilir veya kısalabilir. Her seans ortalama 1 saattir.
Cinsel Terapide Başarı
Tedavini başarısında uygulanan yöntemin ve terapistin profesyonel becerisi, çok vaka görmesi kadar çiftin tedaviye uygunluğunun, düzelme isteği ve çabasının rolü vardır. Cinsel terapide başarılı olmanın yolu önce kendimizi ve partnerimizi iyi tanımaktan geçiyor. Kişisel isteklerimizi ve ihtiyaçlarımızı doğru tanımlayıp gerçek cinsel kimliğimizi ortaya koyduğumuzda mutlu bir cinsel yaşamına sahip olma şansımız artacaktır.
Cinsel Terapinin Önemi
Cinsel işlev düzensizlikleri geçmişteki gibi ilkel yöntemlerle ve cahilce geçiştirilen bir olgu olmaktan çıkarak daha bilimsel ele alınmaya başlanmıştır.
Çift ya da evlilik terapileri ile birlikte yapıldığında en yüksek başarı elde edilen cinsel terapi ile cinselliğin utanılacak bir sorun olmaktan çıkmıştır.
Op. Dr. Çağdaş Özdemir
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı & Cinsel Terapist
VM Medical Park Bursa Hastanesi